รวมจดหมายของ ใจ อึ๊งภากรณ์ 2009

รวมจดหมายจากต่างแดนของ ใจ อึ๊งภากรณ์ ถึงเพื่อนเสื้อแดง 2009

ทำไมไทยควรเป็นสาธารณรัฐ

ทำไมไทยควรเป็นสาธารณรัฐ โดย
ใจ อึ๊งภากรณ์

ประเทศไทยควรเป็นสาธารณรัฐเพื่อให้เรามีประชาธิปไตยแท้ มันถึงเวลานานแล้ว ตั้งแต่การปฏิวัติ ๒๔๗๕ ผ่านการต่อสู้ในช่วงตุลาคม ๒๕๑๖ พฤษภาคม ๒๕๓๕ จนถึงปัจจุบัน ประชาชนได้ต่อสู้เรียกร้องประชาธิปไตยและความเป็นธรรมทางสังคมมาตลอด แต่ถูกขัดขวางโดยทหารเผด็จการ อภิสิทธิ์ชน และชนชั้นกลางปฏิกิริยา ที่อ้างความชอบธรรมในการกดขี่ประชาชนจากระบอบกษัตริย์ และกษัตริย์ภูมิพลเองก็ไม่เคยทำหน้าที่ประมุขเพื่อปกป้องระบบประชาธิปไตยจากฝ่ายเผด็จการเลย นี่คือสาเหตุหลักที่เราต้องเปลี่ยนแปลงการปกครองไปสู่สาธารณรัฐ

ฝ่ายอำมาตย์พยายามโกหกสร้างภาพเกินเหตุ ว่าการเสนอสาธารณรัฐ อย่างที่มีอยู่ในอเมริกา ฝรั่งเศส เยอรมัน อินเดีย หรืออินโดนีเซีย เป็นสิ่งที่ “เลวทราม น่ากลัว และไม่ควรพูดถึง” แต่อำมาตย์ไม่เคยเถียงด้วยปัญญาและเหตุผลว่าประชาชนไทยส่วนใหญ่ได้ประโยชน์อะไรจากระบอบกษัตริย์ ดังนั้นเราควรมาพิจารณาบางประเด็นเกี่ยวกับเรื่องนี้

ประวัติศาสตร์และความเป็นไทย?
อำมาตย์อ้างว่าสังคมไทยมีกษัตริย์อยู่ใจกลางสังคม “มาตั้งแต่สุโขทัย” ไม่จริง เพราะสถาบันกษัตริย์เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา จากระบบศักดินา สู่ระบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ มาเป็นกษัตริย์ใต้รัฐธรรมนูญ ไทยไม่ได้มีรูปแบบสถาบันกษัตริย์ที่คงที่หรือเก่าแก่แต่อย่างใด ในปัจจุบันสถาบันกษัตริย์ไทยมีลักษณะสองมาตรฐานเพราะเขียนไว้ในรัฐธรรมนูญว่าเป็นประมุขใต้รัฐธรรมนูญ แต่ปรากฏว่าฝ่ายนิยมเจ้าใช้อำนาจนอกรัฐธรรมนูญเสมอ หลายสิ่งที่เกี่ยวข้องกับสถาบันกษัตริย์ไทยได้ถูกลอกแบบมาจากระบบในตะวันตกอีกด้วย โดยเฉพาะตั้งแต่สมัยรัชกาลที่๕ นอกจากนี้กษัตริย์ไทยสมัยนี้เป็นนายทุนใหญ่ที่ถือครองและควบคุมทรัพย์สมบัติมากกว่าทุกคนในประเทศ และรวยกว่ากษัตริย์ประเทศอื่นอีกด้วย

คนไทยในยุคศักดินา ไม่ได้ปลื้มกษัตริย์เหมือนที่อำมาตย์สร้างภาพ เพราะกษัตริย์ ขุนนาง และเจ้าขุนมูลนายจะเป็นพวกที่กดขี่ขูดรีดประชาชน ผ่านระบบแรงงานบังคับที่ใช้ไพร่กับทาส และเกณฑ์คนไปรบเพื่อความมั่งมีของคนชั้นสูง ถ้าชาวบ้านเห็นกษัตริย์และทหารมาใกล้บ้านเขา เขาจะหนีเข้าป่า ต่อมาในระบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ตั้งแต่ปลายรัชกาลที่ ๕ ประชาชนเริ่มไม่พอใจกับการรวมศูนย์ผูกขาดอำนาจ รวมทั้งประชาชนในชนบทมองว่ากษัตริย์เป็นเรื่องไกลตัว ไม่เกี่ยวข้องกับชีวิตชาวบ้านเลย ในที่สุดจึงมีการปฏิวัติในปี ๒๔๗๕ ในช่วงนี้กษัตริย์ตกต่ำในสายตาประชาชนทั่วไป พึ่งจะมีการปลุกระดมให้คนรักเจ้าในช่วงเผด็จการจอมพลสฤษดิ์ แต่นั้นก็มีผลน้อย เพราะต้องใช้กฎหมายเผด็จการบังคับความจงรักภักดี ในช่วงหลัง๑๔ ตุลา ประชาชนจำนวนมากต้องการระบบสาธารณรัฐ และสนับสนุนการต่อสู้ของพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย

หลังจากที่พรรคคอมมิวนิสต์พ่ายแพ้ ฝ่ายอำมาตย์พยายามกู้ภาพกษัตริย์ให้ดีขึ้น มีการรณรงค์อย่างดุเดือดบ้าคลั่ง จนสร้างภาพกษัตริย์ว่าเป็นเทวดาเหนือมนุษย์ ซึ่งเกินเหตุผลวิทยาศาสตร์ ในขณะเดียวกันประชาชนก็พูดคุยกันในพื้นที่ส่วนตัวเรื่องพฤติกรรมของราชวงศ์ อย่างที่เรารู้กัน แต่พออำมาตย์ทำรัฐประหาร ๑๙ กันยาและทำลายประชาธิปไตยอย่างเป็นระบบในนามของกษัตริย์ ประชาชนจำนวนมากหันมาคิดเรื่องสาธารณรัฐอีกครั้ง โดยเฉพาะในช่วงท้ายรัชกาลด้วย

จะเห็นได้ว่าการรักระบอบกษัตริย์ ไม่ใช่อะไร “ไทยๆ” อย่างที่พวกอำมาตย์โกหก และสังคมไทยมีประเพณีอันยาวนานในการเสนอสาธารณรัฐอีกด้วย

กษัตริย์เป็นคนเก่ง?
ใครที่เข้าใจหลักวิทยาศาสตร์ สามารถเชื่ออย่างจริงใจได้หรือ ว่ากษัตริย์ภูมิพลเป็นคนเก่งทางวิทยาศาสตร์ เกษตร วิศวกรรม ดนตรี และการเมือง? ถามจริง กษัตริย์ไทยค้นพบอะไรที่คนธรรมดาอื่นๆ ไม่ได้ค้นพบทั่วโลก? แต่ถ้าสมมุติว่าเขาเก่งจริง ลูกชายหรือลูกสาวเขาเก่งไปด้วยหรือ? เก่งเพราะแค่มีสายเลือดเดียวกันอย่างนั้นหรือ? เมื่อไรเราจะสามารถพิจารณาความจริงอย่างเปิดเผยได้? เมื่อไรเราจะมีสิทธิ์ที่จะไม่เป็นคนปัญญาอ่อนประเภทที่เชื่อว่ากษัตริย์เก่งทุกอย่าง? และถ้ากษัตริย์คนต่อไปไม่ฉลาดเท่าไร เราควรยกเลิกไหม? หรือเราต้องหลอกตัวเองและคนอื่นว่าเขาฉลาด? ผมไม่อคติกับคนโง่ บางครั้งคนโง่จริงอาจไม่มี แต่เราต้องมีสิทธิ์เลือกผู้นำตามความสามารถและจุดยืน ไม่ใช่ใช้ระบบสืบทอดสายเลือด

กษัตริย์เป็นคนดี?
มนุษย์ปกติมีทั้งความดีและความชั่วเป็นธรรมดา กษัตริย์ไทยเป็นคนดีพิเศษอย่างไร? อำมาตย์พูดเสมอว่าเป็นคนดี เป็นคนดีเพราะเขาไม่บอกความจริงต่อสังคมเรื่องการเสียชีวิตของพี่ชาย? เป็นคนดีเพราะไม่กล้าออกมาเคารพประชาชนและปกป้องสิทธิเสรีภาพประชาธิปไตย? ผมไม่อยากพิพากษาใคร เพราะผมเองไม่ใช่คนดีตลอดเวลา แต่การเสนอว่ากษัตริย์ไทยเป็นคนดีพิเศษต้องมีมูลเหตุ และการเป็นกษัตริย์เป็นหลักประกันว่าต้องเป็นคนดีหรือ? ถ้ามีรัชกาลที่ 10 เขาจะเป็นคนดีหรือไม่?

กษัตริย์รักประชาชนและความเป็นธรรม?
ถ้ากษัตริย์รักประชาชน ทำไมไม่ปกป้องประชาชนจากการถูกฆ่าฟันเมื่อออกมาเรียกร้องประชาธิปไตย? ทำไมไม่ปกป้องสิทธิเสรีภาพของพลเมืองไทย? ถ้ารักประชาชนและความเป็นธรรม ทำไมไม่สละทรัพย์สมบัติมหาศาลของตน เพื่อกระจายรายได้สู่พลเมืองยากจนจำนวนล้านๆ คน ทำไมแค่บอกให้ทุกคน “พอเพียง” คนจนต้องพอเพียงกับความยากจน คนรวยพอเพียงได้กับความรวย? ทำไมกษัตริย์คัดค้านการสร้างรัฐสวัสดิการในสังคม เพื่อให้ทุกคนมีชีวิตที่ดีและเต็มไปด้วยศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์? ทำไมไม่ยกวังตามจังหวัดต่างๆ ให้คนชราใช้เป็นบ้านพัก? ทำไมยอมให้มีการปิดถนนเวลาเขาและครอบครัวเดินทางไปไหน ซึ่งสร้างความเดือดร้อนให้ประชาชนมากมาย?

กษัตริย์ปกป้องประชาธิปไตย?
กษัตริย์ไทยคนนี้เคยออกมาคัดค้านการทำรัฐประหารที่ทำลายประชาธิปไตยหรือไม่? คำตอบคือไม่เคย ใครมาใครไป ไม่ว่าจะเป็นเผด็จการทหารหรือนายกรัฐมนตรีประชาธิปไตยก็รับได้หมด ชมหมด แล้วหน้าที่ประมุขคืออะไรถ้าไม่ทำอะไรเพื่อปกป้องรัฐธรรมนูญและประชาธิปไตย? เราเสียภาษีมหาศาลเพื่อระบบกษัตริย์ไปเพื่อวัตถุประสงค์อะไร?

กษัตริย์สร้างความสงบและความสามัคคี?
สังคมไทยมีวิกฤตทางการเมืองมา 4ปีแล้ว พวกที่ทำลายประชาธิปไตยอ้างความชอบธรรมจากกษัตริย์ และกษัตริย์ไม่เคยทำอะไรเพื่อสร้างความสามัคคีเลย เวลาอำมาตย์พูดถึง “ความสามัคคี” เขาพูดถึงความสามัคคีภายใต้รองเท้าเขา ในอดีตเมื่อมีวิกฤตการเมืองในช่วงก่อนและหลัง ๖ ตุลาคม ๒๕๑๙ กษัตริย์ก็ไม่ได้สร้างความสามัคคีเลย เพราะไปเข้าข้างฝ่ายที่กดขี่ปราบปรามประชาชน

ในกรณีที่กษัตริย์ออกมาพูดในโทรทัศน์หลังเหตุการณ์ ๑๔ ตุลา หรือ พฤษภา ๒๕๓๕ ก็ออกมาหลังเหตุการณ์ หลังการฆ่าประชาชน และที่สำคัญคือหลังจากที่ชัดเจนว่าใครชนะใครแพ้ ไม่ได้ทำอะไรเพื่อสร้างความสามัคคีหรือห้ามเหตุการณ์นองเลือดแต่อย่างใด

ประชาชนเกิดมาต่ำ จึงควรเคารพคนชั้นสูง?
พวกอำมาตย์สอนเราว่ากษัตริย์เป็น “พ่อ” เหมือนกับว่าพลเมือง 70ล้านคนเป็นแค่ “เด็ก” เวลาพูดถึงกษัตริย์เราถูกบังคับให้ใช้ภาษาเขมร(ราชศัพท์)ที่ไม่มีใครเข้าใจ เพื่อ”พิสูจน์” ว่ากษัตริย์ “เหนือมนุษย์” ในขณะเดียวกันอำมาตย์สอนเราว่า “ไทย” แปลว่า “เสรี” แต่มีการส่งเสริมการมอบคลานกราบไหว้กษัตริย์เหมือนเป็นเทวดาเหนือมนุษย์ตลอด ทั้งๆ ที่ความงดงามและความเจริญของสังคมไทยที่มีอยู่ มากจากการทำงานและความสร้างสรรค์ของพลเมืองสามัญทั้งสิ้น ถ้าเราจะมีประชาธิปไตย เสรีภาพ และความเจริญ เราต้องมองว่าพลเมืองทุกคนเท่าเทียมกันโดยไม่มีข้อยกเว้น

เราจะสูญเสียอะไรถ้าไม่มีกษัตริย์?
อำมาตย์จะสูญเสียข้ออ้างในการกดขี่ประชาชน คนรักเจ้าจะเสียใจ แต่ประชาชนจะไม่ต้องจ่ายเงินภาษีเพื่ออุดหนุนระบบกาฝากที่ไม่ทำประโยชน์ให้สังคม ระบบนี้มีเครือข่ายคนกินประโยชน์จากสถาบันมากมาย เช่นทหาร องค์มนตรี โครงการหลวงต่างๆ และทรัพย์สินทั้งหมดที่กระจุกอยู่ในมือของกษัตริย์จะนำมาสร้างรัฐสวัสดิการได้ สรุปแล้วเราจะไม่สูญเสียอะไรเลย

การเป็นสาธารณรัฐรับประกันว่าจะเป็นประชาธิปไตยได้หรือไม่?
ไม่ได้ เพราะแค่การเป็นสาธารณรัฐไม่ได้แปลว่าจะเป็นประชาธิปไตย สาธารณรัฐที่เป็นประชาธิปไตยมี เช่นฝรั่งเศส เยอรมัน อินเดีย อินโดนีเซีย เกาหลีใต้ ไต้หวัน หรือสหรัฐอเมริกา แต่ประชาธิปไตยในหลายประเทศที่เป็นสาธารณรัฐอาจไม่สมบูรณ์ ต้องพัฒนาต่อตลอด เช่นกรณีสหรัฐอเมริกาเป็นต้น และสาธารณรัฐที่เป็นเผด็จการก็มี เช่นจีน เวียดนาม เกาหลีเหนือ ประชาธิปไตยไม่เคยเกิดมาโดยอัตโนมัติ เราต้องต่อสู้เพื่อสร้างประชาธิปไตยเสมอ

ประเทศที่เป็นประชาธิปไตยและมีกษัตริย์เป็นประมุขก็มี เช่นอังกฤษ ญี่ปุ่น และประเทศสแกนดิเนเวีย แต่ในประเทศเหล่านี้ไม่มีกฎหมายหมิ่นฯ หรือกฎหมายที่บังคับความจงรักภักดี ประชาชนสามารถเสนอสาธารณรัฐและวิจารณ์กษัตริย์ได้เต็มที่ แต่ในกรณีไทยระบบกษัตริย์ที่เป็นประมุขถูกใช้โดยทหารและอำมาตย์ส่วนอื่นๆ เพื่อทำลายประชาธิปไตยเสมอ นี่คือสาเหตุสำคัญที่เราควรมีระบบสาธารณรัฐ และเราต้องลดบทบาทและอำนาจของกองทัพด้วย เพราะตราบใดที่มีกษัตริย์กับกองทัพ สองสถาบันนี้จะเป็นภัยต่อสิทธิเสรีภาพและความเท่าเทียม อย่างที่เราเห็นอยู่

การเป็นสาธารณรัฐจะสร้างความเป็นธรรมในสังคมได้หรือไม่?
ไม่ได้โดยอัตโนมัติ เพราะความเป็นธรรมทางสังคมเป็นสิ่งที่ใหญ่กว่าประชาธิปไตย และเราต้องต่อสู้เพื่อความเป็นธรรมอย่างชัดเจน เช่นการต่อสู้เพื่อรัฐสวัสดิการหรือเพื่อสร้างสังคมนิยมแทนทุนนิยม แต่เราสามารถพูดได้ว่าความเป็นธรรมจะไม่เกิดถ้าเราไม่มีประชาธิปไตย และแนวความคิดเรื่องสาธารณรัฐที่มองว่าพลเมืองเท่าเทียมกัน เป็นแนวความคิดที่ส่งเสริมความเป็นธรรมมากกว่าแนวที่เชิดชูกษัตริย์ให้อยู่เหนือหัวมนุษย์

ทั้งหมดที่ผมเสนอในบทความนี้ เป็นเรื่องธรรมดา และเป็นการพยายามใช้เหตุผลและปัญญา ถ้าเสนอในประเทศอื่น สังคมจะมองว่าเป็นส่วนหนึ่งของการถกเถียงปกติ แต่ทำไมในไทยแค่พูดเรื่องแบบนี้กลายเป็นเรื่อง “ต้องห้าม ติดคุก” ได้? มันแสดงว่าอำมาตย์ทำให้สังคมไทยไร้ปัญญาหรือไม่? ถ้าพวกรักเจ้า พรรคประชาธิปัตย์ พันธมิตรฯ หรือส่วนอื่นของอำมาตย์แน่จริง ก็ลองเถียงกับประเด็นที่ผมเสนออย่างเปิดเผยในสังคมก็ได้ ยกสิ่งที่ผมเขียนมาเป็นข้อๆ และเถียงเป็นข้อๆ ก็ดี แต่ผมคิดว่าเขาไม่กล้า คงได้แต่เซ็นเซอร์ บิดเบือนและปราบปราม นี่คือสาเหตุที่เราต้องล้มอำมาตย์และสร้างประชาธิปไตยแท้

วันหนึ่งสังคมเราจะมี เสรีภาพ ความเท่าเทียมและสติปัญญา

กษัตริย์ไทย นิยายและความจริง

ถ้าเราจะเข้าใจบทบาทของกษัตริย์ภูมิพลในสังคมไทย เราต้องเข้าใจบทบาทคู่ขนานของทหารกับกษัตริย์

กษัตริย์ภูมิพลมีบทบาทหลักในการเป็นสัญลักษณ์ของลัทธิอำมาตย์เพื่อกล่อมเกลาประชาชนและสร้างความชอบธรรมให้อำมาตย์ ในขณะที่ทหารมีอำนาจอยู่ในมือ

ถ้าอยากได้บทความวิชาการนี้ ซึ่งเขียนโดย ใจ อึ๊งภากรณ์ ในเดือนธันวาคมปี๒๕๕๒

เชิญเขียนอีเมล์มาที่ ji.ungpakorn@gmail.com